Omacnica prosowianka (Ostrinia nubilalis) to ćma, która jest najgroźniejszym szkodnikiem kukurydzy w naszym kraju. Jego występowanie i szkodliwość wzrastają w cieplejszych latach. Motyl ten początkowo występował w południowej części Polski, jednak ocieplenie klimatu i deficyt opadów w kolejnych latach wpłynęło na dalszą ekspansję omacnicy. Jako gatunek polifagiczny omacnica prosowianka może rozwijać się na ponad 200 gatunkach roślin, przy czym w Polsce są to najczęściej właśnie kukurydza, a także chmiel, proso, konopie, buraki, ziemniaki, maliny. Dorosłe gąsienice zimują w łodygach kukurydzy lub chwastów grubołodygowych. Z kolei wylęgające się larwy wgryzają się do łodyg oraz do rozwijających się kolb kukurydzy. Z wygryzionych otworów wysypują się trociny i odchody gąsienic – jest to najlepiej widoczne pod koniec sierpnia

Wydrążone tunele osłabiają rośliny i powodują zdrobnienie ziarna, co często prowadzi do złamania roślin. Ponadto przez wygryzione otwory do tkanek roślin przedostają się zarodniki grzybów i bakterie powodując zgorzele, których następstwem jest wyleganie roślin. Gąsienice zjadają miękkie ziarniaki w kolbach oraz wygryzają kanały w osadkach kolb.

W Polsce zaleca się wysiew insektycydów granulowanych, w innych krajach stosuje się opryskiwanie plantacji pyretroidami lub innymi insektycydami.

W walce z omacnicą stosuje się coraz częściej również preparaty biologiczne, zawierające bakterie Bacillus thuringiensis, zawiesinę zarodników grzybów Beauveria bassiana lub mieszaninę obu czynników biologicznych. Stosowanie insektycydów – zarówno chemicznych, jak i biologicznych jest jednak znacznie utrudnione z uwagi na wysokość roślin, które w zależności od odmiany i terminu zabiegu osiągają 110 do 170 cm.

W ostatnich latach w biologicznej kontroli populacji omacnicy prosowianki najbardziej obiecujące i efektywne rezultaty daje uwalnianie parazytoida kruszynka (Trichogramma sp.), którego larwy pasożytują na jajach owadów roślinożernych. Metoda ta jest coraz powszechniej stosowana w USA i Europie. Próby zastosowania tych entomofagów prowadzone są również w Polsce. Aplikacja powinna mieć miejsce w początkowej fazie składania jaj przez omacnicę.

Jednak producenci zawsze mieli problem z odróżnieniem omacnicy od podobnych szkodników. Jak podała FAMMU/FAPA za Journal of Economic Entomology, polskim uczonym z Uniwersytetu Krakowskiego udało się opracować test, który pozwala na bardzo skuteczne rozpoznanie występujących szkodników. Test przeprowadzony za pomocą komputera osobistego, skanera oraz specjalnego oprogramowania prawidłowo sklasyfikował 97% spośród 247 odmian należących do najpowszechniejszych motylich szkodników. Uzyskane wyniki wykazały, że metoda ta (teledetekcji), opierająca się na automatycznych pomiarach skrzydeł, może stanowić skuteczne narzędzie do monitorowania występowania m.in. omacnicy prosowianki. Wczesne wykrycie szkodnika przez producentów kukurydzy pozwoli na zastosowanie ochrony w optymalnym dla skuteczności terminie.

Źródło: Journal of Economic Entomology (Oxford), Instytut Ochrony Przyrody PAN, FAMMU/FAPA