Na polach uprawnych można zauważyć pierwsze skrzypionki. Wielu rolników nie decyduje się na ich zwalczanie, ale mogą one narobić wiele szkód. Specjalizują się przede wszystkim w uszkadzaniu plonów i zeskrobywania całego miękiszu z liści roślin - i to w rekordowym czasie kilku dni! Przeczytaj, by dowiedzieć się czym są skrzypionki i jak uchronić przed nimi swoje plony.
Czym są skrzypionki?
W Polsce występują dwa gatunki tych chrząszczy: skrzypionka zbożowa i skrzypionka błękitek. Ciekawostką jest, że szkody wyrządzają nie tylko chrząszcze, ale już i larwy owada! Co więcej, larwy są bardziej szkodliwe i to one wymagają zwalczania.
Kiedy skrzypionki pojawiają się na polach?
Chrząszcze pojawiają się, gdy temperatura powietrza przez kilka dni przekracza 10°C. Żerowanie chrząszczy skrzypionek rozpoczyna się więc w pobliżu II dekady kwietnia. Po kopulacji samice składają jaja. Po dwóch tygodniach wylęgają się z nich larwy, które są niebezpieczne dla upraw. Następnym etapem rozwoju szkodnika jest stadium poczwarki, które zazwyczaj trwa do 12 dni.
Jak one wyglądają?
Jaja mają długość około milimetra, a ich kolor jest miodowo żółty. Szkodniki składają je na górnej stronie blaszki liściowej zbóż - najczęściej wzdłuż nerwów. Jaja ułożone są pojedynczo lub po kilka w jednym rzędzie.
Larwy z kolei są brunatno-żółte i mają kulistą czarną głowę. Ich ciała pokryte są lepkim śluzem i kałem. Kilkumilimetrowe chrząszcze skrzypionki zbożowej mają zielonkawe lub niebieskawe pokrywy skrzydeł o metalicznym połysku. Ich rzedplecze i nogi są czerwonawe (czerwonordzawe). Stopy i 11-członowe czułki są czarne.
Co sprawia, że skrzypionki lepiej się rozwijają?
Ich rozwojowi sprzyja uprawa w gospodarstwie lub jego najbliższej okolicy wszystkich gatunków zbóż ozimych i jarych.
Czy szkodliwość skrzypionek jest wysoka?
To zależy od stadium rozwoju skrzypionki. Szkodliwość larw żerujących na liściach zbóż polega na niszczeniu tkanki miękiszowej liści, w wyniku czego szkody są dość spore. Z kolei szkody wyrządzane przez chrząszcze nie mają niemal żadnego znaczenia dla rolników.
Jakie są progi szkodliwości tych szkodników?
• zboża jare: jęczmień jary, pszenica jara, pszenżyto jare, owies to 0,5 - 1 larwa na jednym źdźble.
• zboża ozime: jęczmień ozimy, pszenica ozima, pszenżyto ozime, żyto to 1 - 1, 5 larwy na jednym źdźble.
Za pomocą jakich środków należy przeprowadzać zwalczanie skrzypionek?
Pyretroidy będą skuteczne. Wykorzystuje się takie substancje jak: alfa-cypermetryna, beta-cyflutryna, cypermetryna, deltametryna, esfenwalerat, gamma-cyhalotryna, lamda-cyhalotryna oraz zeta-cypermetryna. Należy jednak pamiętać, że tych substancji czynnych nie wolno stosować w sytuacji, gdy temperatura przekracza 20 stopni.
Kiedy przeprowadzać zwalczanie skrzypionek?
IOR–PIB w Poznaniu zaleca zwalczanie skrzypionek w okresie masowego wylęgu larw ze składanych jaj. Oba stadia rozwojowe skrzypionek określają optymalny termin zwalczania szkodnika.
O czym należy pamiętać walcząc ze skrzypionkami?
Ważne jest, by nie zatracić się w bojach ze szkodnikiem. Trzeba pamiętać o ochronie gatunków pożytecznych. Rolnicy powinni unikać więc stosowania insektycydów o szerokim spektrum działania i zastępować je środkami, które nie poczynią tyle szkód. Warto również przemyśleć punktowe zwalczanie owada – tylko na zainfekowanym obszarze pola.
Izabela Nestioruk
Źródło: agronews, farmer.pl
